Co oznaczają ujemne ceny energii elektrycznej i jak często występują?

Na hurtowym rynku energii elektrycznej w Polsce coraz częściej występują ujemne ceny energii. W tym artykule dowiesz się więcej na temat tego interesującego zjawiska na rynku energii elektrycznej, oraz kiedy występowały ujemne ceny na polskiej giełdzie energii.

Kiedy występują ujemne ceny energii?

Do niedawna zjawisko ujemnych cen energii nie było znane. Elektrownia wytwarza energię elektryczną, za którą odbiorcy muszą zapłacić. W epoce odnawialnych źródeł energii, ten dogmat uległ jednak zmianie. Wynika to z faktu, iż okresowo występuje nadpodaż energii elektrycznej i producentom bardziej się opłaca dopłacić do sprzedaży niż wyłączyć na jakiś czas elektrownię.

Energia odnawialna – przyczyna ujemnych cen energii – osiągnęła 25% całkowitej produkcji energii elektrycznej w Polsce w 2024 r (rok wcześniej udział OZE wyniósł 22%).

W okresach intensywnej produkcji energii ze słońca i wiatru, pojawia się duża podaż energii, która czasami znacznie przewyższa popyt, co powoduje spadek cen energii, czasami do wartości ujemnych, czyli producent płaci odbiorcy za zakupiony towar. Marzenie każdego konsumenta.

Duża ilość energii z fotowoltaiki i turbin wiatrowych powoduje, że hurtowe ceny energii elektrycznej spadają poniżej zera, wywierając presję ekonomiczną na starzejące się elektrownie węglowe, które nadal są potrzebne do zaspokojenia większości popytu.

Zwykle zjawisko to występuje w święta lub weekendy, kiedy zużycie energii elektrycznej ulega zmniejszeniu. W szczególności, gdy odnawialne źródła energii, takie jak wiatr i słońce, produkują dużo prądu, wówczas OZE, ale także konwencjonalne elektrownie mogą oferować swoją energię elektryczną po ujemnych cenach na giełdzie, co oznacza, że cena rozliczeniowa na rynku spada poniżej zera.

Dlaczego elektrownie pracują, gdy ceny energii spadają do ujemnych?

Istnieje kilka powodów, dla których konwencjonalne elektrownie nadal produkują energię elektryczną, nawet jeśli tracą pieniądze. Jednym z nich mogą być kwestie techniczne – zmniejszanie i zwiększanie produkcji jest czasochłonne i kosztowne, zwłaszcza w przypadku elektrowni węglowych.

Ujemne ceny występują, gdy koszt wyprodukowania czegoś jest niższy niż koszt niewyprodukowania tego. W przypadku wielu elektrowni węglowych, wyłączenie i ponowne uruchomienie może być bardzo kosztowne. Muszą więc one nadal produkować energię elektryczną, nawet jeśli sprzedają ją po niskiej lub nawet po ujemnej cenie.

Ujemne ceny energii – dla kogo mają znaczenie?

Prosumenci rozliczani w net-billing, których instalacje fotowoltaiczne zostały przyłączone do sieci po 1 lipca 2024 r. odsprzedają energię z fotowoltaiki po stawkach RCE (rynkowa cena energii) zmieniających się co godzinę. Prosumenci w net-billing, którzy zostali przyłączeni przed 1 lipca 2024 mogą wybrać, czy zostają przy cenie średniej dla całego miesiąca (RCEm), czy zmieniają na rozliczenie godzinowe.

W związku z okresowym spadkiem cen energii RCE poniżej zera, informacja o tym, jak często ujemne ceny występują oraz do jakich spadają poziomów może być zatem istotna dla prosumentów.

Co prawda obecnie ceny ujemne są dla prosumentów wyrównywane do zera, ale ustawa przewiduje możliwość, iż będzie można obciążać prosumentów opłatami w takich sytuacjach. Jeżeli operator sieci (Energa, Enea, itd.) zaproponuje odbiorcy montaż urządzenia wyłączającego falownik, gdy cena spada poniżej zera, a ten odmówi, wówczas operator sieci będzie miał prawo fakturować ujemne ceny. Prosument będzie musiał dodatkowo pokryć 50% kosztów takiego urządzenia, jednak jego cena obecnie nie jest znana.

Instalacja fotowoltaiczna kosztowała grube pieniądze, więc lepiej być przygotowanym na zmiany cen odsprzedaży energii, gdyż wpływają one na opłacalność inwestycji. Jednak najskuteczniejszą obroną przed ujemnymi cenami energii, jest taki dobór mocy instalacji fotowoltaicznej, aby jak największa część prądu z instalacji PV była przeznaczona do bezpośredniego wykorzystania (autokonsumpcja) lub zmagazynowana w baterii.

Konsekwencje negatywnych cen energii na rynek

Ujemne ceny występują na hurtowym rynku energii elektrycznej, ale nie występują na rynku detalicznym.

W 2024 zostały w Polsce wprowadzone tzw. taryfy dynamiczne, czyli taryfa, w której stawka za prąd zmienia się co 15 minut. W taryfie dynamicznej może się pojawić możliwość zakupu prądu w cenie ujemnej, więc odbiorcy końcowi mogliby wykorzystać dobrodziejstwa ujemnych cen energii (trzeba jednak do ceny prądu doliczyć jeszcze koszty przesyłu – bardzo ciekawą ofertę na przesył prądu posiada Tauron G14).

Z doświadczeń innych krajów wynika, iż głównymi beneficjentami taryf dynamicznych są posiadacze magazynów energii.

Jak często występują ujemne ceny energii w Polsce?

Od początku 2023 r. do maja 2025 r. łączna liczba godzin z ujemną ceną energii wyniosła 430, z czego 32 godziny wystąpiły w 2023 r, 199 godzin w 2024 roku oraz również 199 godzin z ujemną ceną energii było w 2025 r (do końca maja). Rozkład godzin z ceną ujemną w tym okresie, w zależności od dnia tygodnia wygląda następująco:

Najczęściej ujemne ceny występują w niedzielę, w sobotę oraz w dni wolne od pracy. W pozostałe dni tygodnia, pojawiają się rzadziej.

Natomiast ilość godzin z ujemną ceną energii w poszczególnych miesiącach przedstawiono poniżej:

W 2023 r. ujemne ceny energii wystąpiły jedynie w październiku oraz w grudniu. W 2024 r. pojawiły się po raz pierwszy w kwietniu i występowały w każdym kolejnym miesiącu aż do grudnia.

W 2025 r. ujemne ceny prądu zobaczyliśmy już w styczniu, w lutym ich nie było, za to w marcu i kwietniu ich ilość gwałtownie rosła. W marcu 2025 r. godzin z ujemną ceną energii było 46, a w kwietniu 79.

Jako ciekawostkę, można wspomnieć, iż najdroższą godziną na rynku RCE w 2024 roku była 18:00 dnia 6 listopada, kiedy cena wyniosła 2.749,45 zł/MWh (2,75 zł/kWh). Z kolei najtańszą godziną była 14:00 dnia 11 sierpnia, kiedy cena osiągnęła wartość (minus) -318,75 zł/MWh (minus 0,32 zł/kWh).

Ujemne ceny energii w 2025 r.

W 2025 r. do końca maja było 199 godzin z ujemną ceną prądu, z czego w samym maju były 53 ujemne godziny. Poniżej zestawienie dni oraz godzin, kiedy pojawiały się ujemne ceny energii RCE (rynkowa cena energii RCE godzinowa).

Ujemne ceny prądu w maju 2025 r.

W maju były 53 godziny z ujemną ceną prądu. Poniżej zestawienie:

Ujemne ceny prądu w kwietniu 2025 r.

W kwietniu padł rekord pod względem liczby godzin z ujemną ceną prądu: było ich 79. Ze względu na ładną pogodę ujemne ceny prądu wystąpiły we wszystkie dni tygodnia.

Ujemne ceny prądu w marcu 2025 r.

W marcu było 46 godzin z ujemną ceną prądu. Ze względu na ładną pogodę ujemne ceny prądu wystąpiły we wszystkie dni tygodnia.

Ujemne ceny energii w styczniu 2025 r.

W styczniu 2025 r. pojawiło się 21 godzin z ujemną ceną prądu RCE, w większości 1 stycznia, czyli w dzień wolny od pracy.

Ujemne ceny energii w 2024 r.

W 2024 r. do końca grudnia wystąpiło 199 godzin z ujemnymi cenami energii elektrycznej. Poniżej zestawienie dni oraz godzin, kiedy pojawiały się ujemne ceny energii RCE (rynkowa cena energii).

Ujemne ceny energii w grudniu 2024 r.

W grudniu 2024 r. na giełdzie energii, ujemne ceny prądu wystąpiły podczas 21 godzin. Sześć godzin ujemnych było w niedzielę, a pozostałe w dni robocze.

Ujemne ceny energii w listopadzie 2024 r.

W listopadzie 2024 r. na giełdzie energii, ujemne ceny prądu wystąpiły podczas 5 godzin. Dość nietypowo, wszystkie były w robocze dni tygodnia: 4 godziny w poniedziałek oraz 1 godzina w piątek.

Ujemne ceny energii z 25 listopada pojawiły się w nocy, więc ich przyczyną nie była fotowoltaika, a turbiny wiatrowe.

Ujemne ceny energii w październiku 2024 r.

W październiku 2024 r. ujemne ceny prądu wystąpiły podczas 16 godzin. Dla 14 godzin ujemna cena energii pojawiła się w niedziele, a 2 ujemne godziny wystąpiły w czwartek.

Ujemna cena energii we wrześniu 2024 r.

We wrześniu 2024 r. na giełdzie energii ujemne ceny prądu wystąpiły dla 32 godzin. Ujemna cena energii występowała przede wszystkim w weekendy, ale oprócz tego, ujemne ceny energii elektrycznej wystąpiły w czwartek oraz w piątek.

Średnia cena ujemnych godzin energii we wrześniu wyniosła minus 29,72 zł/MWh (megawatogodzinę), czyli minus 0,03 zł za kilowatogodzinę (kWh).

Ujemna cena energii w sierpniu 2024 r.

W sierpniu 2024 r. na giełdzie energii ujemne ceny prądu wystąpiły dla 30 godzin. Ujemna cena energii występowała przede wszystkim w weekendy, ale oprócz tego, ujemne ceny energii elektrycznej pojawiły się w dzień roboczy – czwartek (dwie godziny)

Średnia cena ujemnych godzin energii w sierpniu wyniosła minus 125,38 zł/MWh, czyli minus 0,12 zł za kilowatogodzinę (kWh).

Ujemne ceny energii w lipcu 2024 r.

W lipcu 2024 r. na giełdzie energii ujemne ceny prądu wystąpiły dla 31 godzin. Dosyć nietypowo, oprócz dni roboczych, ujemne ceny energii elektrycznej miały miejsce w dwa dni robocze: piątek, 7 lipca, oraz poniedziałek 29 lipca.

Średnia cena godzin poniżej zera w lipcu to minus 50,05 zł/MWh, czyli minus 0,05 zł za kilowatogodzinę (kWh).

Więcej informacji o różnicach pomiędzy kilowatem a kilowatogodziną znajdziesz w materiale pod linkiem.

Ujemne ceny energii w czerwcu 2024 r.

W czerwcu 2024 r. wystąpiło 26 godzin z ujemnymi cenami energii elektrycznej. Wszystkie zdarzenia miały miejsce w weekendy, w sobotę lub w niedzielę.

Średnia cena godzin poniżej zera w czerwcu to minus 61,63 zł/MWh.

Ujemne ceny energii w maju 2024 r.

W maju 2024 r. były 24 godziny z ujemnymi cenami energii. Średnia cena wyniosła minus 53 zł/MWh. Oprócz dni wolnej środy 1 maja oraz niedziel, ujemne ceny energii po raz pierwszy wystąpiły także w dni robocze.

Średnia cena godzin ujemnych w maju wyniosła minus 52,67 zł/MWh.

Ujemne ceny energii w kwietniu 2024 r.

Od stycznia do końca kwietnia 2024 r., godzinowe ceny ujemne pojawiły się 14 razy: 14 kwietnia w niedzielę, oraz 28 kwietnia, również w niedzielę:

Średnia cena godzin ujemnych w tym okresie wyniosła minus 66,95 zł/MWh.

Ujemne ceny energii w 2023 r.

W 2023 r. liczba godzin z ujemną ceną energii RCE wyniosła 32. Wystąpiły w okresie od października do grudnia 2023 r, czyli nie były wywołane produkcją energii z fotowoltaiki, lecz z wiatru.

Ujemne ceny wystąpiły 7 października w sobotę w nocy, 15 października, w niedzielę, oraz w święta 25 oraz 26 grudnia. Średnia cena wyniosła minus 18,25 zł/MWh.

Krzywa kaczki a ceny energii elektrycznej

W 2013 roku jeden z pracowników operatora systemu energetycznego w Kalifornii (California Independent System Operator – CAISO) wymyślił unikalną nazwę „krzywej kaczki„. W przeciwieństwie do tradycyjnych wykresów lub wykresów zwykle kojarzonych z danymi i trendami energetycznymi, krzywa ta bardzo przypominała sylwetkę kaczki. Na pierwszy rzut oka zabawny i prosty obraz, ale u podstaw jego prostoty leżały skomplikowane konsekwencje dotyczące rynku energii, koncentrujące się wokół energii z fotowoltaiki oraz samochodów elektrycznych (EV).

Ponieważ fotowoltaika staje się coraz bardziej przystępna cenowo, duża liczba osób posiadających instalacje fotowoltaiczne (i coraz więcej przedsiębiorstw oraz farm fotowoltaicznych) wprowadza do sieci duże ilości energii w okolicach południa.

Produkcja z fotowoltaiki wiosną i latem spada do zera po godzinie 19:00. Ludzie wracają do domu z pracy i szkoły, gotują obiady, włączają piekarniki i siadają wieczorem, aby zjeść kolację przed telewizorem – i nagle – zapotrzebowanie na energię wzrasta, produkcja prądu z fotowoltaiki gwałtownie spada, a elektrownie są zmuszone do nagłego zwiększenia produkcji, aby nadrobić różnicę. Rodzi się kaczka.

Im grubsza staje się ta kaczka (im większa produkcja prądu z fotowoltaiki w południe), tym bardziej krytyczna staje się sytuacja dla zakładów energetycznych, które próbują zapobiec gwałtownym wahaniom podaży energii.

Krzywa kaczki

W Polsce również odczuwamy wpływ znacznej ilości energii z fotowoltaiki i z wiatru na system energetyczny, widoczny chociażby w bardzo niskich cenach energii na Towarowej Giełdzie Energii w godzinach południowych wiosną i latem.

Poniżej wykresy cen energii w Polsce w różnych miesiącach na przestrzeni ostatnich lat (tzw. ceny średnioważone dla poszczególnych godzin, czyli średnia cena RCE w danym miesiącu dla poszczególnych godzin w ciągu dnia i nocy).

O ile w 2023 roku ceny prądu były wyższe niż w 2024 r., to już wówczas widoczny był wpływ produkcji energii z fotowoltaiki w południe objawiający się ich spadkiem. Po południu ceny prądu znacznie wzrastają. W 2024 r. różnica pomiędzy cenami prądu w południe a wieczorem jest większa niż w 2023 r.

Dla porównania, w 2019 r. wpływ fotowoltaiki na rynek energii w ogóle nie jest widoczny na wykresach.

Ujemne ceny energii w innych krajach

W Unii Europejskiej w 2024 r. zarejestrowano 4.838 okresów z ujemną ceną energii (rynek dnia następnego), co stanowi niemal podwojenie w porównaniu do 2.442 okresów w 2023 r. Dodatkowo, powiększa się różnica w cenie energii elektrycznej pomiędzy okresami, gdy produkcja energii z fotowoltaiki jest duża, czyli w okolicach godzin południowych, oraz godzinami wieczornymi.

W 2024 r. w Niemczech było 457 godzin z ujemną ceną energii (w stosunku do 8.784 godzin w całym roku). Rok wcześniej, czyli w 2023 r., liczba godzin z ujemną ceną energii elektrycznej wyniosła 301.

Co więcej, w niedzielę 11 maja 2025 r. cena prądu osiągnęła minus 0,25 EUR/kWh, tym samym umożliwiając pokrycie kosztów dystrybucji prądu. Osoby korzystające z taryf dynamicznych, zużywając prąd z sieci, mogły w ten sposób zarobić od 0,049 EUR/kWh do 0,116 EUR/kWh w zależności od regionu.

Jest to druga taka sytuacja w historii Niemiec. Po raz pierwszy ujemna cena energii spadła do poziomów umożliwiających pokrycie kosztów dystrybucji prądu 2 lipca 2023 r. Wówczas cena prądu na giełdzie osiągnęła minus 0,5 EUR/kWh.

W Holandii natomiast, pomiędzy 1 stycznia a 17 sierpnia 2024 r. zarejestrowano więcej godzin z ujemnymi cenami energii niż w całym poprzednim roku. W 2023 roku było 316 godzin z ujemnymi cenami, a do 17 sierpnia 2024 r., ujemne ceny prądu zarejestrowano dla 347 godzin.

Średnia ujemna cena w 2020 r. wyniosła -9,6 EUR/MWh, rok później było to -14,8 EUR/MWh, w 2022 wzrosła do -34,6 EUR/MWh, natomiast w 2023 roku średnia ujemna cena wyniosła -26 EUR/MWh.

We Francji, w maju 2025 r. jedynie podczas trzech dni ceny energii nie były ujemne lub zerowe. Najniższa cena wyniosła – 118 EUR / MWh (ok. – 0,50 zł / kWh), a średnia dzienna różnica pomiędzy ceną minimalną a maksymalną osiągnęła 95 EUR / MWh (ok. 0,41 zł / kWh).

Wymuszanie ograniczenia produkcji energii

Inną konsekwencją ujemnych cen energii jest wymuszanie ograniczenia produkcji energii elektrycznej. Branżowa nazwa to nierynkowe redysponowanie energii (z ang. curtailment), i oznacza ograniczenie pracy elektrowni, gdy występuje znaczna nadwyżka produkcji energii przy niewielkim popycie. Ograniczenia pracy elektrowni dotyczą źródeł OZE, czyli głównie fotowoltaiki i wiatraków.

W Polsce, nierynkowe redysponowanie energii miało już miejsce w 2024 r., są jednak kraje, w których to zjawisko przybrało znaczące rozmiary. Np. na Cyprze nastąpił wzrost wyłączeń elektrowni z 3% w 2022 r., do 13% energii w 2023 r. (13% prądu nie trafiło do sieci energetycznej, gdyż nie było na niego zapotrzebowania).

W Niemczech ilość energii z fotowoltaiki, jaka została przymusowo wyłączona w 2024 r. (photovoltaic curtailment) wyniosła 1.389 GWh, co oznacza wzrost o 97% w stosunku do 2023 r.

W niektórych regionach Australii, wymuszone wyłączenia spowodowały dzienną utratę 20% produkcji energii z fotowoltaiki.

Na Cyprze, pomiędzy styczniem a lutym 2025 r. ograniczono 58% całego potencjału źródeł produkcji energii odnawialnej. Skala zjawiska jest tak duża, że wymusza się wyłączanie już nawet mikroinstalacji fotowoltaicznych w domach jednrodzinnych.

O ile w 2024 r. wymuszono ograniczenie produkcji 1.500 MWh energii z instalacji PV zamontowanych w domach prywtanych, o tyle od stycznia do maja 2025 r. wartość ta wzrosła do 19.850 MWh.

Jak pokonać ujemne ceny energii?

Chociaż na razie, ujemne ceny energii nie są problemem dla prosumentów w tym sensie, że cena energii elektrycznej w takiej sytuacji jest wyrównywana do zera, nie wiadomo, co wydarzy się w przyszłości. Być może pojawią się ujemne stawki ze odsprzedaż energii z fotowoltaiki. Jeśli by do tego doszło, mamy dobrą wiadomość – falowniki solarne można tak ustawić, aby zmniejszyć lub zatrzymać eksport energii, gdy nie jest on pożądany.

Jaki jest więc najlepszy sposób na uniknięcie potencjalnych przyszłych opłat za eksport energii z fotowoltaiki? Czy możemy skonfigurować nasze systemy fotowoltaiczne w ten sposób, aby automatycznie ograniczały eksport od godziny 11 rano, a następnie wracały do normalnej pracy po godzinie 15?

Inwertery z ograniczeniem eksportu

W większości nowoczesnych inwerterów solarnych można ustawić ograniczenie eksportu prądu, dzięki czemu moc wysyłana do sieci jest ograniczana. Ilość eksportowanych kilowatów można zmienić, a nawet ustawić na zero. To dobra wiadomość. Zła wiadomość jest taka, że tej funkcjonalności nie można ustawić w funkcji czasu. Ograniczanie eksportu może być włączane lub wyłączane, ale zazwyczaj odbywa się to ręcznie za pośrednictwem portalu do monitoringu, co sprawia, że je częste ustawianie w celu ograniczenia eksportu energii z falownika jest mało praktyczne dla użytkowników.

Ponadto trzeba dodatkowo zainwestować w dodatkowy licznik – smart meter (do monitorowania zużycia) – i przekładniki prądowe. Z drugiej strony, jeśli nie masz smart metera do monitorowania zużycia prądu, warto go zamontować.

Sterowniki do podgrzewania ciepłej wody

Sterownik do podgrzewania ciepłej wody to świetny sposób na przekierowanie nadmiaru energii z fotowoltaiki do urządzenia o wysokim poborze prądu, takiego jak bojler z grzałką do ciepłej wody użytkowej, minimalizując eksport prądu z instalacji fotowoltaicznej.

Proste wyłączniki czasowe do ciepłej wody

Najprostsze wyłączniki czasowe do grzania ciepłej wody można nastawić np. na 10 rano, kiedy mają się pojawić ujemne ceny za prąd (ceny RCE są komunikowane z jednodniowym wyprzedzeniem).

Nie jest to idealne rozwiązanie, ale w wielu przypadkach może być pomocne, no i jest znacznie tańsze niż wspomniane powyżej regulatory do podgrzewania ciepłej wody.

System zarządzania energią

Istnieje społeczność entuzjastów energii korzystających z popularnego oprogramowania open-source do sterowania odbiornikami w domu „Home Assistant”, która potrafi monitorować falowniki do fotowoltaiki. Może to obejmować również uruchamianie urządzeń w domu czy ograniczenie eksportu energii, w zależności od modelu falownika.

Magazyny energii i samochody elektryczne

Magazyn energii jest z pewnością bardzo dobrą bronią do optymalizacji zużycia energii z fotowoltaiki. Bateria może być szczególnie przydatna w celu uniknięcia ujemnych cen energii. Większość systemów BMS (system do zarządzania magazynem energii) można łatwo skonfigurować tak, aby ładowały się w określonym czasie, pochłaniając nadwyżki energii z fotowoltaiki i minimalizując eksport.

To samo można powiedzieć o baterii na kółkach. W rzeczywistości, jeśli masz szczęście posiadać zarówno magazyn energii, jak i pojazd elektryczny, jest mało prawdopodobne, aby ujemne ceny energii miały na Ciebie znaczny wpływ. Twój harmonogram ładowania samochodu elektrycznego jest już prawdopodobnie dostosowany do produkcji prądu z instalacji fotowoltaicznej.

Z czasem upowszechni się również zapewne funkcja dwukierunkowego ładowania samochodów elektrycznych, czyli baterię w samochodzie będzie można używać jako magazynu energii. Obecnie niewielu producentów samochodów elektrycznych oferuje tą funkcję.

Ręczny monitoring

Zawsze pozostaje też metoda monitoringu produkcję i zużycia energii w ciągu dnia i odpowiednie dostosowywanie zużycia, aby uniknąć eksportowania nadmiaru energii do sieci w okresach ujemnych cen energii z fotowoltaiki.

To podejście wymaga więcej pracy, ale w przeciwieństwie do innych strategii, jest darmowe! A za niewielką kwotę można to zrobić zdalnie za pomocą urządzeń Wi-Fi, takich jak popularne domowe sterowniki Shelly.

Instalacja fotowoltaiczna wschód – zachód

Kierunek paneli słonecznych na wschód i/lub zachód z dnia na dzień staje się coraz bardziej atrakcyjny, i nie mam tu na myśli walorów estetycznych. Zwiększenie zużycia energii w środku dnia jest dla wielu osób dużym wyzwaniem, więc dlaczego nie przenieść produkcji energii z fotowoltaiki tak, by była ona bardziej zbliżona do jej zużycia? Prawdopodobnie nie uchroni to przed eksportem prądu z fotowoltaiki, ale każdy drobiazg poprawia sytuację.

Czyli jak pokonać ujemne ceny energii?

Chociaż nie ma jeszcze idealnego, opartego o harmonogram czasowy rozwiązania do wyzerowania eksportu prądu z fotowoltaiki, istnieje kilka sposobów zarządzania tym eksportem. Miejmy nadzieję, że w miarę jak producenci falowników do fotowoltaiki będą wprowadzać nowe modele na rynek, pojawi się więcej rozwiązań, zanim ktokolwiek będzie musiał płacić za sprzedaż prądu.